قطع دم مارمولک چرا و چگونه اتفاق می افتد؟
شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که به دنبال بیرون کردن مارمولک از خانه و یا کشتن آن بوده اید که ناگهان فقط با یک دم مواجه شده اید. مارمولک ها این توانایی را دارند که دم خود را از بدنشان جدا کنند. قطع دم در مارمولک ها چرا و چگونه اتفاق می افتد؟ برای یافتن پاسخ با ما همراه باشید.
اتوتومی یا قطع عضو خودبخودی چیست؟
در این مقاله به بحث جالب و عجیب اتوتومی ( قطع عضو خودبخودی) میپردازیم.
اتوتومی نوعی پاسخ دفاعی بدن به حمله می باشد که منجر به قطع عضو یا کنده شدن قسمتی از بدن می شود. این اتفاق در برخی از حیوانات و در امتداد صفحه شکستگی بدن آنها رخ می دهد و معمولاً شامل از دست دادن یک پا میشود. بسیاری از بی مهرگان، این توانایی را از خود نشان می دهند. از جمله حشراتی مانند:
- جیرجیرک
- ملخ
- حشره راست بال امریکایی
- بسیاری از مهره داران (مانند سمندر)
به عنوان مثال، حشره راست بال امریکایی (Phasmida) در تروکانتر خود بخش های ضعیف و حساسی دارد که در اثر استرس از بدن این جاندار جدا می شود. به طورمثال در هنگام حمله شکارچی، آن بخش از بدن حیوان کنده می شود.
پدیده قطع نیش
علاوه بر این، اتوتومی نیش که شامل کنده شدن نیش و غدد آن است، در بسیاری از بال غشاییان (هیمنوپترها شامل مورچه، زنبور عسل) اجتماعی برای دفاع از کلونی، به ویژه در برابر مهره داران، رخ می دهد. کنده شدن نیش از بدن این حشرات به اندازه و شکل خارهای نیش آنها بستگی دارد. نشانه های شیمیایی منتشر شده توسط بخش سمی جدا شده از بدن حشره، به سایر همنوعان آنها کمک می کند تا محل حضور شکارچی را بیابند.
پدیده قطع دم
بیشتر خزندگان دارای مهرههای دمی متعددی هستند. دم آنها مانند آفتابپرستها میتواند منقبض شود یا مانند مارمولک پلنگی (Eublepharis macularius) محل ذخیره سازی چربی باشد.
چرا قطع دم در مارمولک اتفاق می افتد؟
اتوتومی به معنای قطع عضو خودبخودی می باشد. این پدیده مکانیسمی برای فرار از دست شکارچیان است. هنگامی که مارمولک مورد حمله قرار می گیرد، دم مارمولک قطع می شود. برای چند دقیقه می چرخد تا حواس مهاجم را پرت کند و به مارمولک اجازه فرار دهد. این پدیده در بسیاری از مارمولک ها که دم آنها برای بقای این حیوانات ضروری نیست اتفاق می افتد.
برخی از این گونه ها عبارتند از:
- گونههای ایگوانا
- اسکینک
- مارمولک گکو
با این حال، گونه هایی مانند آفتاب پرست و مانیتور که برای بالا رفتن و دفاع به دم خود متکی هستند، این کار را انجام نمی دهند. به طور مشابه، ایگوانا دریایی که برای شنا در دریا به دم سکانی بزرگ خود متکی است، فاقد اندام قابل جدا شدن است.
قطع دم در مارمولک به وسیله یک صفحه شکستگی عمودی و بدون استخوان با عبور از بدن و بخشی از قوس عصبی هر مهره دمی ایجاد می شود. این صفحه از جنس غضروف یا بافت همبند است که پس از استخوان سازی ایجاد می شود. این بخش ها در قسمت استخوانی و داخل دم حیوان وجود ندارند، بنابراین کلواکا و همیپن ها محافظت می شوند. در ایگوانا قسمت قابل جدا شدن، در طول بلوغ با استخوان جایگزین می شود و در نتیجه دمی پایدار تر در این حیوان ایجاد می شود.
پس از قطع دم در مارمولک چه اتفاقی می افتد؟
پس از اتوتومی، محل قطع شده اندام هرگز نباید بخیه شود. زیرا دم کنده شده به سرعت پوسته خود را تشکیل می دهد که به دنبال آن اپیدرم جدید در عرض یک یا دو هفته رشد می کند. خونریزی به دلیل عملکرد ماهیچه های اسفنکتر در شریان های دمی و دریچه ها در ورید ها حداقل است. پس از حدود 2 هفته بازسازی شروع می شود و استوانه ای از غضروف تشکیل می شود. بخش ایجاد شده جدید ممکن است دچار رسوب کلسیمی شود، اما از آنجایی که دم جدید هیچ مهره دمی جداگانه ای ندارد، نسبت به دم اصلی انعطاف پذیری کمتری دارد. این بخش از بدن جاندار عمدتاً توسط آخرین اعصاب نخاعی عصب دهی می شود. در نهایت توسط فلس ها که اغلب کوچکتر هستند و رنگ متفاوتی با دم اصلی دارند پوشانده می شود.
خرید سم مارمولک کش قوی - کلیک کنید